De koerierfiets : levering in de stad, anders bekeken

Vandaag maakt hij bijna deel uit van het landschap: de bakfiets wordt razend populair. In onze steden vormt hij een ecologisch, economisch en veelzijdig vervoermiddel. Dit zijn kwaliteiten die op lange termijn de compacte auto's die uitsluitend in de stad worden gebruikt, zouden kunnen gaan overschaduwen... of zelfs de lichte gemotoriseerde bestelwagens waarvoor de bakfiets een voordeliger vervanger kan zijn. In de “pakjes”-configuratie is de bakfiets een uitstekend alternatief om goederen en pakjes over korte afstanden te vervoeren.

Start-ups doen mee

“In 2008 hebben begonnen we met Dioxyde de Gambettes, het eerste fietskoeriersbedrijf in Brussel,” vertelt Gilles Jacquemin, medeoprichter van deze coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk. “In die tijd moest alles nog worden uitgevonden, want het grote publiek was totaal onbekend met de bakfiets en had niet echt vertrouwen in dit nieuwe vervoermiddel, dat aantoonde dat de fiets niet alleen werd gebruikt om mensen te verplaatsen. Het heeft lang geduurd vooraleer de bakfiets zich ging ontwikkelen, en ik kan zeggen dat we pas sinds 2019 een echte stijging van de vraag zien.”

Aan de oorsprong van de oprichting van niet-gemotoriseerde 2-wielige (of 3-wielige!) koeriersbedrijven ligt altijd de vaststelling dat er een groot mobiliteitsprobleem is: "Toen we in 2015 Rayon9 oprichtten, zijn we uitgegaan van de hypothese dat het centrum van Luik overbelast was en dat er een druk van de logistiek op het stedelijk gebied lag,” analyseert Serge Mignonsin, operationeel manager. Daarom beslisten we ervoor te gaan. Zoals vaak het geval is in onze sector hebben wij een sociale dimensie toegevoegd aan onze aanpak, omdat wij merkten dat in onze regio het werkloosheidscijfer hoog was onder jongeren met weinig kwalificaties. Deze twee vaststellingen liggen aan de oorsprong van Rayon9.”

Fietsen en koeriers

Wat de fietskoeriersbedrijven gemeen hebben, is dat ze allemaal beschikken over een vloot van twee- of driewielers met elektrische trapondersteuning, die goed honderd kilo vracht kunnen vervoeren, plus aanhangwagens die zeer praktisch zijn voor niet-standaardpakketten. Om deze ongewone "karren" te exploiteren, hebben Dioxyde de Gambettes en Rayon9 mensen in dienst met een vast contract. Het Brusselse bedrijfje ziet dit statuut als een militante daad: "Het principe zelf van de coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk is een reactie op de houding van platformen zoals Deliveroo, voor wie alleen de rentabiliteit telt" (zelfs als dat betekent dat het personeel wordt uitgebuit, zoals je begrepen zal hebben). Een ander essentieel aspect is opleiding. Elke nieuwe koerier krijgt een opleiding bij Rayon9 voor hij de weg op gaat: "Eerst maken ze hun rondes met een gekwalificeerde koerier om te leren hoe ze veilig moeten rijden en om een goede relatie op te bouwen met de bestemmingen van de pakjes.”

Alle soorten klanten

Voorlopig werken de fietspakketdiensten uitsluitend met een professioneel cliënteel met zeer uiteenlopende achtergronden: "Dat gaat van ambachtslui tot grote bedrijven zoals Proximus of Media Markt", vervolgt Serge Mignonsin. “Bij Dioxyde de Gambettes rijden we uiteraard voor de privé-sector (Krefel bijvoorbeeld), maar ook voor de openbare sector (de Brusselse administratie). Bedrijven aarzelen niet langer om een beroep te doen op onze diensten omdat het een goede manier is om hun impact op het klimaat te verminderen", zegt Gilles Jacquemin. Bovendien moedigt het regionale beleid het gebruik van tweewielers in de hoofdstad aan. “Wij doen momenteel gemiddeld 150 leveringen per dag. En er is alle reden om aan te nemen dat de groei zal doorzetten. Ook bij Rayon9 gaan de zaken goed: "Wij hebben een totaal van ongeveer 1.200 leveringen per maand, onze onderaanneming voor Pony (logistieke diensten voor dit verhuurbedrijf van elektrische scooters) niet meegerekend. Wij zijn niet van plan het hierbij te laten, want wij zullen alles in het werk stellen om de vele winkeliers te ontlasten die zullen worden getroffen door de werkzaamheden aan de toekomstige tram van Luik. Deze wens om de bevolking te ondersteunen zit in onze genen. Voor ons is het van fundamenteel belang.”

De laatste kilometers

De routes van de fietspakketten worden gekenmerkt door hun beperkte dekking: "We rijden naar Luik en enkele gemeenten in het stedelijk gebied", voegt Serge Mignonsin eraan toe. Hetzelfde geldt voor Dioxyde de Gambettes: "Wij bedienen de negentien gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, wat al een hele uitdaging is, aangezien wij ons vooral toeleggen op de laatste kilometers van de leveringen, die over het algemeen het moeilijkst zijn wanneer goederen per vrachtwagen of bestelwagen worden vervoerd in een stedelijke omgeving. Daarnaast bieden wij nog een unieke dienst aan in samenwerking met Cargo Velo, dat actief is in Antwerpen en Gent. We rijden tussen deze drie steden met een elektrisch voertuig en bakfietsen om de impact te beperken. Ook al moeten de voorzieningen voor zachte mobiliteit nog evolueren (ten goede!), het lijkt erop dat de cohabitatie tussen automobilisten en bakfietsen aan het verbeteren is. "Ons doel is de stad vreedzamer en vriendelijker te maken," besluit Serge Mignonsin.